Akcja - papier wartościowy, dokument zaświadczający o udziale jego właściciela w kapitale właścicielskim spółki akcyjnej;

BAEL – Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzane przez GUS raz na kwartał, ich podstawą jest badanie ankietowe a celem przedstawienie sytuacji na rynku pracy. Podstawą metodologii BAEL są definicje dotyczące ludności aktywnej zawodowo, pracujących i bezrobotnych, przyjęte na XIII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w październiku 1982r. i zalecane do stosowania przez Międzynarodową Organizację Pracy. Przedmiotem badania jest sytuacja w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu. Podstawowym kryterium podziału ludności na pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo jest praca, czyli wykonywanie, posiadanie bądź poszukiwanie pracy. Przyjęta kolejność wyodrębniania poszczególnych kategorii ludności gwarantuje zaklasyfikowanie każdej osoby tylko do jednej kategorii. Ze względu na różnice w przyjętej definicji stopa bezrobocia wg BAEL jest w Polsce niższa niż stopa bezrobocia liczona na podstawie sprawozdań urzędów pracy.

Beige Book – Beżowa Księga - Raport o stanie amerykańskiej gospodarki przygotowywany przez System Banków Centralnych , publikowany 8 razy w roku, na dwa tygodnie przez posiedzeniem FOMC decydującego o wysokości stóp procentowych. Raport stanowi analizę stanu gospodarki w rozbiciu na dwanaście regionów (odpowiednio z podziałem na poszczególne banki federalne) oraz w rozbiciu na sektory (np. przedsiębiorstwa produkcyjne, budownictwo, handel detaliczny). Chociaż raport w dużym stopniu przedstawia spóźniony obraz sytuacji gospodarczej, to jest pomocny w prognozowaniu decyzji odnośnie polityki monetarnej FOMC.

bezrobocie - Według definicji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) za bezrobotnego uważa się taką osobę, która jest w wieku produkcyjnym, ale nie pracuje, poszukuje pracy, oraz jest gotowa do podjęcia pracy. Za przyczyny powstawania bezrobocia uważa się między innymi problemy z przepływem informacji o wolnych miejscach pracy i osobach bezrobotnych, niską mobilność przestrzenną (niechęć osób poszukujących pracę do zmiany miejsca zamieszkania), niską mobilność zawodową (niską chęć bezrobotnych do nauki nowych zawodów), niedostateczny popyt w gospodarce, niewłaściwie kierowane transfery socjalne zniechęcające ludzi do podejmowania pracy, wysokie pozapłacowe koszty pracy zniechęcające przedsiębiorstwa do tworzenia nowych miejsc pracy, niską elastyczność rynku pracy.

bilans płatniczy – rachunek obejmujący wszystkie transakcje podejmowane pomiędzy krajem a resztą świata, przy zachowaniu zasady podwójnego księgowania. Bilans płatniczy dostarcza informacji o stopniu otwarcia gospodarki danego kraju na zagranicę i o rodzaju powiązań pomiędzy gospodarką a światem zewnętrznym. Najważniejszą pozycją bilansu jest rachunek obrotów bieżących.

bony pieniężne – krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez Narodowy Bank Polski. Podobnie jak bony skarbowe są instrumentem dyskontowym (źródłem dochodu dla inwestora różnica pomiędzy ceną ich zakupu, a wartością nominalną). Wartość nominalna pojedynczego bonu wynosi 10000 PLN. Bony pieniężne są przeznaczone dla banków krajowych i oddziałów banków zagranicznych działających w Polsce. Ich sprzedaż na rynku pierwotnym odbywa się poprzez przetargi, w których uczestniczyć mogą tzw. dealerzy rynku pieniężnego. Bony pieniężne wpływają na podaż pieniądza na rynku i zaliczane są do instrumentów finansowych operacji otwartego rynku, ściągających nadmiar środków pieniężnych z rynku w trosce o stabilność krótkoterminowych stóp procentowych.

bony skarbowe – krótkoterminowe papiery dłużne Skarbu Państwa o zapadalności 8 – 52 tygodni i stałym oprocentowaniu. Bony są instrumentem dyskontowym, czyli źródłem dochodu dla inwestora jest różnica pomiędzy ceną ich zakupu, a wartością nominalną. Na rynku pierwotnym bony skarbowe sprzedawane są na przetargach organizowanych przez Ministerstwo Finansów za pośrednictwem NBP. Na rynku wtórnym bony skarbowe mogą być kupowane i sprzedawane za pośrednictwem banków lub bezpośrednio pomiędzy podmiotami.

capacity utilization – wykorzystanie mocy produkcyjnych. Wskaźnik ten mierzy stopień wykorzystania dóbr kapitałowych podczas procesu produkcyjnego. Maksymalny poziom 100% traktowany jest przez amerykański bank centralny FED jako poziom produkcji przy zastosowaniu wszystkich dostępnych kapitałowych czynników produkcji. Badania pokazały, że krytyczną wartością dla USA jest poziom 81,5%. Jeżeli wskaźnik ten jest wyższy od tej wartości wówczas w gospodarce rodzi się presją inflacyjna na wzrost PPI (cen producentów).

Chicago PMI - Indeks PMI w okręgu Chicago, obrazujący aktywność sektora wytwórczego. Wartość powyżej 50 oznacza rozwój regionu, natomiast wartości niższe recesję. Indeks ten ma podobną budowę do globalnego ISM, a biorąc pod uwagę, że jest publikowany tuż przed ISM można go traktować jako narzędzie prognostyczne dla tego ostatniego. Indeks publikowany jest ostatniego roboczego dnia miesiąca.

Consumer Confidence - Raport o odczuciach konsumentów odnośnie bieżącej sytuacji i perspektyw gospodarki amerykańskiej przygotowywany na podstawie comiesięcznego badania ankietowego reprezentatywnej próby 5000 gospodarstw domowych. Pytania dotyczą oceny bieżącej sytuacji oraz potencjalnych warunków gospodarowania za 6 miesięcy, a respondenci oceniają między innymi: warunki gospodarcze, ilość dostępnych miejsc pracy, czy dochód w gospodarstwie domowym. Ogólny indeks Consumer Confidence zbudowany jest w oparciu o 60% wartości indeksu oczekiwań i 40% indeksu bieżącej sytuacji. Indeks zaufania konsumentów skorelowany jest negatywnie ze stopą bezrobocia, pozytywnie z dochodem realnym gospodarstw domowych i zachowaniem się cen akcji.

CPI - Consumer Price Index, w Polsce: wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, obliczany jako średnia ważona cen produktów i usług nabywanych przez przeciętne gospodarstwo domowe. Wagami w średniej jest udział danej grupy towarów i usług w tzw. koszyku inflacyjnym. Koszyk budowany jest raz w roku na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych. Inflacja CPI w roku n liczona jest na podstawie koszyka inflacyjnego z roku n-1.

DCF - zdyskontowane przepływy gotówkowe

deficyt budżetowy – deficyt budżetowy powstaje, gdy wydatki państwa są większe niż jego dochody. Deficyt bywa określany jako dziura budżetowa. Wydatki przekraczające dochody finansowane są ze środków prywatnych pochodzących głównie z wyemitowanych papierów skarbowych. Redukcja deficytu budżetowego możliwa jest albo poprzez redukowanie wydatków, albo poprzez wzrost dochodów (np. podwyżki podatków). W krajach UE obowiązuje Pakt Stabilności i Wzrostu który mówi, że największy dopuszczalny deficyt budżetowy to 3% PKB danego kraju. Za złamanie tej reguły grożą kary.

deflacja – zjawisko przeciwne do inflacji polegające na wzroście wartości pieniądza w czasie przejawiającemu się spadkiem przeciętnego poziomu cen.

delta – współczynnik mówiący o ile zmieni się wartość opcji w wyniku zmiany wartości instrumentu bazowego

dług publiczny - zobowiązania sektora publicznego względem podmiotów gospodarczych i osób prywatnych oraz zagranicy. Przyczyną powstawania długu publicznego jest utrzymywanie się deficytu państwa. Dla państw będących członkami Unii Europejskiej granicę dopuszczalnej wysokości długu publicznego wyznacza Pakt Stabilności i Wzrostu. Wynosi ona 60% PKB. W Polsce, dopuszczalne granice długu publicznego wyznacza Konstytucja. Przekroczenie kolejnych progów 50, 55 i 60% PKB wymaga podjęcia określonych kroków mających na celu zredukowanie poziomu długu.

EBIT - (Earnings Before Interest and Taxes) zysk operacyjny przed odsetkami i opodatkowaniem

ERM2 – Mechanizm kursów walutowych; (Exchange Rate Mechanism), system stałych kursów walutowych między euro i walutami państw z derogacją, czy takimi, które nie należą do strefy euro a należą do Unii Europejskiej, a w swym traktacie akcesyjnym nie zastrzegły sobie możliwości pozostawania poza unią monetarną. Standardowe pasmo wahań wynosi +/-15%.

FED - System Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych, inaczej też Rezerwa Federalna (z ang. Federal Reserve) jest bankiem centralnym w Stanach Zjednoczonych. System składa się z centralnej Rady Gubernatorów w Waszyngtonie i dwunastu regionalnych Banków Rezerwy Federalnej rozmieszczonych w głównych miastach kraju.

FOMC - Federal Open Market Committee; organ FED odpowiedzialny za ustalanie polityki monetarnej. W ciągu roku członkowie zazwyczaj odbywają 8 spotkań (co najmniej 4), na których podejmują decyzje odnośnie poziomu stóp procentowych. Skrót z dyskusji toczonej podczas spotkań przedstawiany jest w tzw. Zielonej Księdze. W skład FOMC wchodzi 10 członków. Są to: 5 gubernatorów Fed, prezes banku federalnego Nowego Jorku, oraz 4 z 11 prezesów pozostałych banków federalnych (ta 4 zmienia się co rok).

fundusz hedgingowy (Hedge Fund) – Aktywnie zarządzany portfel inwestycyjny, posługujący się zaawansowanymi technikami inwestycyjnymi (krótka sprzedaż, pozycje na instrumentach pochodnych) w celu generowania ponadnormalnego zysku o niskim stopniu korelacji ze zwrotami tradycyjnych funduszy akcyjnych.
Często otwarte są tylko dla ograniczonej liczby osób i wymagają dużych nakładów inwestycyjnych.

gamma - współczynnik mówiący o ile zmieni się wsp. delta w wyniku zmiany wartości instrumentu bazowego

Help Wanted Index - Indeks amerykański, zbudowany w oparciu o liczbę ogłoszeń prasowych firm poszukujących pracowników publikowanych w 51 gazetach. Obrazuje sytuację na rynku pracy i powstające nowe miejsca pracy. Mimo, iż podąża on zgodnie z trendami wykazywanymi w raporcie o zatrudnieniu i raporcie jobless claims to nie należy do wskaźników najpilniej śledzonych przez inwestorów.

Housing Starts - Raport o liczbie rozpoczętych budów jest publikowany w większości krajów i pokazuje siłę przyszłego rynku nieruchomości. Kondycja rynku nieruchomości świadczy natomiast o zaufaniu konsumentów do perspektyw gospodarczych. Jeżeli liczba rozpoczętych budów rośnie, wówczas można powiedzieć, że konsumenci są raczej spokojni o przyszłość swoich dochodów, które pozwolą im na sfinansowanie domów. Obecnie najpilniej śledzone są informacje z amerykańskiego rynku nieruchomości.

IFO - Raport publikowany przez niemiecki instytut badań nad gospodarką, przedstawia nastroje panujące wśród niemieckich przedsiębiorców. W sondażu uczestniczy około 7000 przedsiębiorstw, które oceniają bieżące i przyszłe warunki gospodarowania. Najważnieszy z indeksów (IFO Business Climate) składa się z dwóch indeksów składowych (IFO current conditions oraz IFO expectations). Indeks uważany jest za jeden z najważniejszych wskaźników koniunktury dla Strefy Euro.

indeks produkcji przemysłowej - Indeks produkcji przemysłowej mierzy zmiany w łącznej produkcji sektora przemysłowego, górnictwa oraz sektora usług związanych z dostarczaniem wody, gazu i energii elektrycznej. Wskaźnik uwzględnia zarówno towary sprzedane na rynku krajowym jak również wyeksportowane. Wskaźnik produkcji przemysłowej jest wykorzystywany do prognozowania zmian PKB. W Polsce indeks produkcji przemysłowej publikowany jest przez GUS jako indeks produkcji sprzedanej przemysłu.

inflacja – proces obniżania się siły nabywczej pieniądza, którego wyrazem przede wszystkim jest wzrost średniego poziomu cen. Do podstawowych miar inflacji należą: indeks CPI, indeks cen producentów (PPI), deflator PKB, inflacja bazowa.

inflacja bazowa – celem budowania indeksów inflacji bazowej jest wyeliminowanie krótkookresowych wahań poziomu cen. Indeksy bazowe w porównaniu z indeksami wyjściowymi mają bardziej wyrównany przebieg, a tym samym stanowią lepsze narzędzie analizowania procesów inflacyjnych. Dlatego indeksy bazowe przede wszystkim skupiają się na eliminacji produktów i usług, których ceny podlegają największym wahaniom. W Polsce indeksy inflacji bazowej tworzone są przez NBP. NBP publikuje 5 indeksów: - inflacja bazowa po wyłączeniu cen kontrolowanych (np. paliwa, napoje alkoholowe, komunikacja miejska), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności (np. część owoców i warzyw), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności i cen paliw, inflacja netto (eliminacja całej grupy żywności i paliw) oraz 15%-owa średnia obcięta. Rynki z największą uwagą śledzą wahania inflacji netto.

Jobless Claims - wskaźnik obrazujący ilość osób ubiegających się o zasiłek dla bezrobotnych. Wskaźnik publikowany jest co tydzień (w czwartki), a jego zachowanie pozwala prognozować liczby zawarte w raporcie o zatrudnieniu. W raporcie zawarte są trzy wskaźniki: liczba osób starających się o zasiłki po raz pierwszy, liczba osób starających się o zasiłki po raz kolejny oraz średnia z tej pierwszej wartości (ostatnie 5 tygodni).

koszyk inflacyjny – koszyk obejmujący towary i usługi nabywane przez przeciętne gospodarstwo domowe i określający ich udział w zakupach przeciętnego gospodarstwa domowego ogółem. W Polsce dobra i usługi zawarte w koszyku inflacyjnym podzielone są na następujące grupy: żywność i napoje bezalkoholowe, napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe, odzież i obuwie, użytkowanie mieszkania i nośniki energii, wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego, zdrowie, transport z wyłączeniem prywatnych środków transportu, paliwa do prywatnych środków transportu, łączność, rekreacja i kultura, edukacja, restauracje i hotele, inne towary i usługi. Najistotniejszą grupą w koszyku inflacyjnym jest żywność i napoje bezalkoholowe (prawie 1/3 koszyka)

krótka sprzedaż – Strategia inwestycyjna polegająca na sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych, inwestor zarabia na spadkach cen, traci gdy ceny papierów wartościowych rosną.

kurs płynny – strategia płynnego kursu walutowego polega na tym, że bank centralny pozostawia kształtowanie kursu walutowego rynkowi, nie określając żadnych jego pożądanych wartości ani przedziałów wahań. Zazwyczaj strategia kursu płynnego występuje w dwóch odmianach: czystej (pure float) oraz tzw. zarządzania kursem (managed float). W przypadku czystego kursu płynnego bank centralny rezygnuje z jakiejkolwiek obecności na rynku walutowym, dzięki czemu kurs walutowy kształtuje się zupełnie swobodnie. W przypadku zarządzania kursem bank centralny rezerwuje sobie prawo do prowadzenia interwencji na rynku walutowym w celu sprowadzenia kursu do poziomu „lepszego” z jego punktu widzenia.

kurs sztywny – strategia sztywnego kursu walutowego polega na zobowiązaniu się przez bank centralny do utrzymywania kursu walutowego na stałym poziomie wobec konkretnej waluty. Często możliwe są wahania kursu w ramach dopuszczalnego przedziału. Bank centralny koncentruje swoje działania na utrzymaniu stabilności kursu, przywiązując mniejszą wagę do kształtowania się innych zmiennych ekonomicznych, takich jak na przykład inflacja. Strategia sztywnego kursu walutowego ogranicza pole manewru banku centralnego w dziedzinie kształtowania polityki stóp procentowych. Dzieje się tak dlatego, że w warunkach swobody przepływów kapitałowych strategia kursu sztywnego polega faktycznie na imporcie polityki pieniężnej z kraju, którego waluta jest walutą referencyjną – bank danego kraju jest zmuszony do powtarzania ruchów banku centralnego waluty, z którą jest powiązany sztywnym kursem.

obligacja – zgodnie z ustawą o obligacjach obligacja to papier wartościowy emitowany w serii, w której emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Obligatariusz nabywając obligację udziela emitentowi pożyczki, w zamian za którą ma prawo do zwrotu w ściśle określonym terminie pożyczonej kwoty wraz z należnymi odsetkami (świadczenie pieniężne) oraz potencjalnie przyznania mu pewnych praw (np. zamiany obligacji na akcje spółki będącej emitentem) (świadczenie niepieniężne).

PCE Price Index - Indeks obrazujący zmiany cen dóbr i usług nabywanych przez gospodarstwa domowe . W przeciwieństwie do indeksu CPI do obliczenia indeksu PCE używane są wagi wynikające z bieżącego udziału danej grupy dóbr i usług w zakupach gospodarstw domowych ogółem, a przez to indeks trafniej odzwierciedla wywołany wzrostem inflacji wzrost obciążeń dla gospodarstwa domowego. Z większą uwagą niż indeks ogólny rynki śledzą zmiany indeksu bazowego powstającego w wyniku wyłączenia najbardziej zmiennych cen - żywności i paliwa. Indeks cenowy PCE jest jednym z najistotniejszych wskaźników inflacji dla FOMC.

P/E – wskaźnik pokazujący stosunek ceny przedsiębiorstwa do jego zysku. Jest jedną z wielu wskazówek pomocnych przy określaniu wartości godziwej przedsiębiorstwa.

PKB – Produkt Krajowy Brutto jest miarą działalności produkcyjnej danego kraju. Uwzględnia produkcję, usługi rynkowe oraz usługi publiczne (np. edukacja). PKB mierzy tylko zarejestrowane transakcje rynkowe, co oznacza konieczność oszacowania działalności z tzw. „szarej strefy” w celu uzyskania miarodajnego wyniku. Na PKB spojrzeć można z dwóch stron – od strony jego tworzenia (tzw. wartości dodanej) oraz od strony rozdysponowania (konsumpcja, inwestycje prywatne, wydatki rządowe, eksport netto).

PKB per capita – podstawowy wskaźnik służący porównywaniu poziomu dobrobytu w różnych państwach, powstaje poprzez podzielenie PKB danego kraju na liczbę jego mieszkańców. Przykładowo PKB per capita w Polsce to około 50% przeciętnego PKB per capita w Unii Europejskiej.

PMI – Indeks Menadżerów Logistyki sporządzany na podstawie ankiety przeprowadzanej przez firmę NTC Research wśród 3 tys. menedżerów logistyki z firm sektora przemysłowego; odzwierciedla kondycję danej gospodarki. Wartości powyżej 50 pkt interpretowane są jako objaw ekspansji, wartości poniżej 50 pkt mogą świadczyć o ograniczaniu działalności przez przedsiębiorstwa.

PPI - Producer Price Index – indeks cen produkcji sprzedanej przemysłu – obrazuje jak zmieniają się ceny dóbr produkcyjnych. Waga każdego dobra w koszyku jest pochodną jego udziału w krajowej produkcji ogółem. Wskaźnik nie uwzględnia cen dóbr wyprodukowanych za granicą i importowanych. Wskaźnik cen producentów może być wskazówką dla kształtowania się indeksu CPI w horyzoncie kilku miesięcy. Podobnie jak w przypadku indeksu CPI tworzone są indeksy bazowe cen producentów, które eliminują wahania cen żywności i energii.

rachunek obrotów bieżących - Jest najważniejszą pozycją w bilansie płatniczym. Obejmuje niefinansowe transakcje międzynarodowe w rozbiciu na: obroty towarowe, usługi, dochody i jednostronne transfery.

rezerwa ogólna – środki przewidziane w budżecie, które mogą zostać wykorzystane na pokrycie nieprzewidzianych wydatków

Rho - współczynnik mówiący jak zmieni się wartość opcji w wyniku zmiany poziomu stopy wolnej od ryzyka.

RPP – Rada Polityki Pieniężnej; organ NBP; istnieje od 17 lutego 1998r.; składa się z 9 członków (powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm oraz Senat) oraz z Przewodniczącego Rady, którym jest Prezes NBP. Do zadań Rady należą między innymi: * coroczne ustalanie założeń polityki pieniężnej i przedstawianie ich do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez RM projektu ustawy budżetowej; * składanie Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej za zakończony rok budżetowy; * ustalanie wysokości stóp procentowych NBP; *ustalanie zasad i stopy rezerwy obowiązkowej banków; *ustalanie zasad operacji otwartego rynku.

sprzedaż detaliczna - Dane o sprzedaży detalicznej (Retail Sales) to szacunkowa wartość miesięcznej sprzedaży towarów w placówkach handlowych. Dane prezentowane są w wartościach bieżących, tzn. bez uwzględnienia inflacji i cechują się dużymi wahaniami. W głównej mierze za zmienność wskaźnika odpowiadają dane o sprzedaży samochodów (ich wahania są większe od przeciętnej wahań dla całego wskaźnika), dlatego np. w USA największą wagę przywiązuje się do wskaźnika retail sales ex autos, czyli sprzedaży detalicznej z wyłączeniem aut. Wskaźnik sprzedaży detalicznej dostarcza aktualnych informacji na temat zachowań konsumentów. Biorąc pod uwagę, że wydatki osobiste ludności odpowiadają za znaczny procent PKB, dane o sprzedaży detalicznej wskazują na kondycję gospodarki.

subwencja – środki przekazane z budżetu państwa na finansowanie jednostek samorządu terytorialnego bez wskazania celu na jaki mają zostać przeznaczone (wyj. subwencje celowe).

Tankan Survey - Raport Centralnego Banku Japonii o nastrojach przedsiębiorców. Ze względu na stosunkowo wysoki poziom szczegółowości pozwala poznać nastroje nie tylko przedsiębiorców ogółem, ale także ich poszczególnych grup. W raporcie uwzględniono kwestie dotyczące bieżącego i przyszłego zachowania się takich wskaźników jak warunki gospodarcze, poziom zapasów, wykorzystanie mocy produkcyjnych i poziom zatrudnienia. Główny indeks Tankan powstaje poprzez odjęcie od liczby odpowiedzi sugerujących poprawę liczby odpowiedzi wskazujących na pogorszenie sytuacji. Spadające wartości indeksu sugerują pogarszający się sentyment. Ujemne wartości świadczyć mogą o recesji.
Wydajność pracy - W USA raport o wydajności pracy rozumianej jako stosunek kosztów opłacenia pracowników i wielkości produkcji publikowany jest co kwartał. Wskaźnik pokazuje zmiany ilości wyprodukowanych dóbr i usług na jednostkę czynnika produkcji, obejmującego pracę i kapitał.

theta – współczynnik mówiący jak zmieni się cena opcji w wyniku zmiany czasu pozostałego do wygaśnięcia.

vega - współczynnik mówiący jak zmieni się wartość opcji w wyniku zmiany zmienności instrumentu bazowego.

wydatki elastyczne – wydatki, których wysokość może być regulowana przez rząd. Wydatki elastyczne obejmują przede wszystkim: wynagrodzenia i wydatki bieżące jednostek zaliczanych do sfery budżetowej, dotacje do jednostek samorządu terytorialnego, dotacje do podmiotów gospodarczych, dotacje dla jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych (np. dotacje do szkół wyższych, jednostek naukowo – badawczych) oraz wydatki majątkowe.
 
wydatki zdeterminowane, sztywne – wydatki, które budżet państwa musi ponieść ze względu na obowiązujące prawo, rząd natomiast nie może dowolnie regulować ich wysokości; np. dotacje na rzecz KRUS i FUS.

Współczynniki greckie (greki) - miara wrażliwości zmiany wartości opcji w wyniku zmiany poziomu czynników wpływających na wartość opcji (ceny instrumentu bazowego, czasu pozostałego do wygaśnięcia, zmienności instrumentu bazowego, stopy procentowej wolnej od ryzyka)